Metabolizmada temeli; ATP, indirgen güç ve biyosentezler için yapı taşlarını oluşturmaktır. ATP, evrensel enerji birimidir. Molekülün yüksek enerjili fosfat potansiyeli; kas kontraksiyonu, aktif transport, çeşitli biyosentez olaylarında enerji kaynağı olarak hizmet eder.
ATP molekülü yakıt molekülleri olan glukoz, yağ asitleri ve amino asitlerin oksidasyonu yoluyla üretilir.
Asetil-KoA oksidasyonların çoğunda ortak ara üründür. Asetil -KoA, sitrik asit döngüsü vasıtasıyla tamamen karbondiokside okside edilirler. Döngü sürecinde ATP ve NADH, FADH2 oluşur.
NADH, FADH2 yüksek potansiyele sahip elektronlarını solunum zincirine transfer ederler. Elektronların oksijene akışı protonların iç mitokondriyal menbran boyunca memranlar arasına pompalanmasına sebep olur, oluşan proton gradienti ATP sentezinde kullanılır. Glikoliz de ATP üretimine neden olur, ancak; oluşan miktar oksidatif fosforilasyonda üretilenden çok daha azdır. Glukozun pirüvata oksidasyonu yalnızca iki ATP sağlarken, tamamen karbondiokside okside edildiğinde 30 (veya 32) ATP oluşur. Bununla birlikte, glikoliz sürekli oksijen temini gerektiren oksidatif fosforilasyonun aksine anaerobik koşullar altında kısa bir zaman için hızlıca ilerleyebilir. (Şekil)
ATP ve NADPH’I üreten metabolik yollar çok daha kompleks moleküllerin biyosentezi için yapı taşlarını da temin eder
Çoğu yakıtın yıkılışından gelen ortak ara ürün asetil-KoA yaygın biyosentezlere (Örn: Kolesterol sentezi) iki karbon birimi sağlar. Sitrik asit döngüsünde oluşan süksinil-KoA porfirinin pre-kürsörlerinden biridir.
Pentoz fosfat yolu aracılığıyla NADPH’a ilaveten oluşturulan riboz-5-fosfat nükleotidlere şeker sağlar. Çoğu biyosentez de bir karbon birimi gerektirir. Tetrahidrofolat birkaç oksidasyon seviyesinde bu birimlerin kaynağıdır. Metil gruplarının majör donörü S-ade-nozilmetiyonin amino asit metabolizmasına yakından bağlartılıdır. Böylelikle, merkezi metabolik yollar katabolik roller kadar anabolik rollere de sahiptir.
Metin İçinde
(Günay, Paşaoğlu, Paşaoğlu and Keskin, 2019)Kaynakçada
Günay, M., Paşaoğlu, H., Paşaoğlu, Ö. ve Keskin, K., 2019. Egzersiz Biyokimyası Spor, Egzersiz, Sağlık: Insan Performansının Biyokimyasal Temelleri . Ankara: Gazi Kitabevi.
Kitap Görseli
