Öğrenme
Öğrenme Nedir ; İnsanı diğer canlılardan ayıran en önemli özelliği, öğrenme yeteneğine sahip olmasıdır. Çok sınırlı sayıda davranışla (emme, ağlama vb.) dünyaya gelen insan, çevresiyle girdiği etkileşim sonucunda kısa bir süre içinde pek çok davranış göstermeye başlar. Bu davranışların büyük bir kısmı öğrenme ürünü olan davranışlardır. Öğrenme, değişik biçimlerde tanımlanmakla birlikte pek çok eğitimci öğrenmeyi “yaşantı ürünü ve nispeten kalıcı izli davranış değişikliği” olarak tanımlamaktadır (Ertürk, 1994, s. 78; Gürkan, 2006a, s.7; Fidan ve Erden, 1998, s.1). Öğrenme sonucunda insanlar; bilgi, beceri, tutum ve değerler kazanırlar. Öğrenmenin varlığı, genelde şu ölçütlere dayalı olarak incelenmektedir (Gürkan, 2006a, ss.78; Erden, 1998, s.1):Öğrenme sonucunda davranışlarda gözlenebilir bir değişme olması. Söz konusu davranış değişikliği üç biçimde olabilir:
• Bireyin hiç göstermediği bir davranışı göstermeye başlaması. Örneğin okuma yazmayı bilmeyen bir çocuğun öğrenme süreci sonucunda okuyup yazabilmesi.
• Bireyin kendinde var olan bir davranışı geliştirmesi. Örneğin okuma yazmayı bilen bir çocuğun daha seri, düzgün ve hatasız okuyabilmesi.
• Bireyin daha önce yanlış öğrendiği bir davranışı değiştirmesi. Örneğin duyduğu bir sözcüğü yanlış yazan bir çocuğun doğru yazmaya başlaması. Bireyin davranışındaki değişikliğin nispeten kalıcı izli olması. Örneğin anaokulunda paylaşmanın önemini öğrenen bir çocuğun okul dışındaki yaşamında da bu konuda duyarlı davranışlar göstermesi ve bunu yaşam boyu sürdürmesi beklenir. Bireydeki davranış değişikliğinin yaşantı ürünü olması. Öğrenme, bireyin çevreyle etkileşimi sırasında geçirdiği yaşantılar sonucu oluşur. Her bireyin geçirdiği yaşantılar farklı olduğundan öğrenme, bireysel bir süreçtir.
Öğrenme sonucunda bireyin davranışlarında değişme olduğundan söz etmiştik. Ancak bireyin davranışlardaki her değişim öğrenme olarak yorumlanamaz. Çünkü biz kimi davranış ve tepkilerimizi doğuştan getiririz. Nefes alıp vermek, göz kırpmak gibi davranışlar buna örnektir. Kimi zaman davranışlarımızda meydana gelen değişiklikler, öğrenme ile değil büyüme ve olgunlaşma ile ilgili olabilir. Örneğin insan ve hayvanların boy ve ağırlıklarında meydana gelen değişiklikler, kuşların uçabilir, insanların yürüyebilir hale gelmesi gibi. Kimi zaman da yorgunluk, alışkanlık, ilaç ya da alkol alma gibi nedenlerle davranışlarımızda meydana gelen değişiklikler de öğrenme sonucu oluşmaz. Bu durumlarda, davranışlarımızdaki değişiklikler geçici olarak meydana gelmektedir (Fidan, 1985, s.15).Öğrenme süreci genellikle kendiliğinden öğrenme ve yönlendirilmiş öğrenme olmak üzere iki biçimde gerçekleşmektedir. Bireyin kendi kendine gerçekleştirdiği bir eylem sonucunda meydana gelen davranış değişikliği, kendiliğinden öğrenmedir. İnsanın günlük yaşantısında gerçekleştirdiği davranışların pek çoğu kendiliğinden öğrenme ürünüdür. Bu öğrenme biçimi, kasıtlı ya da kasıtsız olarak gerçekleşebilir. Ancak öğrenmeyi sağlayıcı yaşantılar kişinin kendisi tarafından oluşturulur. Örneğin çocuk; biberin acı olduğunu tadarak, sobanın sıcak olduğunu dokunarak öğrenebilir. Çocuk, evcilik oyununda annelik davranışlarını annesinin kendisine olan davranışlarını gözleyip öğrendiği davranışları taklit ederek sergileyebilir. Bu durumda kendiliğinden öğrenme; duyu organları aracılığıyla, deneme yanılma yoluyla ya da gözlemleme ve model alma yoluyla gerçekleşebilir (Erden, 1998, s.19).Yönlendirilmiş öğrenmede ise öğrenmeyi sağlayacak bir başka kişi ya da aracın varlığı söz konusudur. Yönlendirilmiş öğrenme, öğretme etkinliklerinin sonucunda oluşur. Sınıf içinde gerçekleşen öğrenmeler ya da televizyon, gazete, kitap gibi kitle iletişim araçlarıyla gerçekleşen öğrenmeler yönlendirilmiş öğrenme biçimine birer örnektir (Erden, 1998, s.20).
Diğer Eğitim Makalelerimiz için TIklayın
Şenel, E. A. (2011). Eğitim Bilimine Giriş. (M. Gültekin, Ed.). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
