Spor Federasyonların Yapısı ve İşleyişi

Fikret Kayhalak Ocak 7, 2021

0 3.050 24 dakika okuma süresi

Spor Federasyonlarının Yapısı ve İşleyişi

Özerklik Öncesi Spor Federasyonları

Türk Spor Yönetiminde spor federasyonlarının ilk olarak tanımlanmalarına ¨İdman İttifakı Heyeti Muvakkatesi¨nin nizamnamesinde rastlamaktayız. Bu örgütlere ¨Encümenler¨adı ile İİHM nizamnamesinde yer verilse de resmileşmeden yerini TİCİ’ye bırakan bu örgüt döneminde hiçbir federasyon kurulamamıştır.
Birçok spor federasyonu ilk kez TİCİ döneminde kurulmuştur. TİCİ ana nizamnamesi içinde yer alan ¨Federasyon Nizamnamesine¨ göre federasyonların kurulmaları ya da kaldırılmaları, genel merkezin teklifi ve genel kongrenin onayına bağlıdır. Bu nizamname çerçevesinde ilk kurulan federasyonlar; Atletizm (1922), Güreş (1922) ve Futbol’dur (1922). Bu federasyonları; Bisiklet (1923), Eskrim (1923), Halter (1923), Boks (1923), Kürek (1924), Yüzme ve Yelken (1924), Binicilik (1926), Atıcılık (1926), Basketbol (1934), Voleybol (1934), Kayak (1934) federasyonlarının kurulmaları takip etmiştir. (Yenel, İ. F., & Parasız)

Spor Federasyonlarının Özerkleşme Süreci ve Çalışmaları

Türk Spor Teşkilatlanmasının tarihi sürecine bakıldığında, yapının işleyiş ve bağlı bulunduğu otorite açısından sürekli değişime uğradığı görülmektedir

TİCİ (Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı) ile başlayan sporda yönetsel örgütlenmenin bağımsız sesi, federasyonlara kendi kararlarını verme ve mal varlıklarını oluşturma hakkını tanımış, ancak dönemin siyasi ve ekonomik şartlar bu bağımsız yapının yerini bir devlet otoritesine bırakması ile sonuçlanmıştır. Çeşitli nedenler öne sürülerek tam merkezi bir yönetim anlayışının hakim kılındığı 3530 sayılı Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü Kanunun 1938 yılında yürürlüğe girmesiyle sporun genel yönetim yapısı büyük bir değişime uğramış, spor federasyonları da bu kanunla birlikte faaliyetlerini adı geçen kuruma bağlı olarak sürdürmeye başlamışlardır. (Çolakoğlu, Erturan, 2009)
Bu geçiş döneminde federasyonların yaşamış olduğu en menfi değişim, önceleri federasyon başkanlarının seçimle iş başına gelmelerine karşın, kabul edilen yasayla birlikte federasyon başkanları Genel Müdürün teklifi ve Gençlik ve Spordan Sorumlu Devlet Bakanının onayıyla atanmaya başlaması ile yaşanmıştır 14. Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü 22.11.1993 tarihli ve 21766 sayılı “Spor Federasyonlarının Teşkilatı Çalışma, Görev, Yetki ve Sorumluluk Yönetmeliği”nin ‘Federasyonların Belirlenmesi’ başlığını taşıyan 5.maddesinde, federasyonların GSGM Merkez Danışma Kurulu kararı ile kurulacağı, bir federasyona bir veya daha fazla spor dalının bağlanabileceği belirtilmiştir. (Çolakoğlu, Erturan, 2009)

1993 yılında ise atama ile göreve getirilen federasyon başkanlarının seçimle iş başına gelmesine ilişkin yönetmelik kabul edilmiştir.
Federasyon Başkanlarının seçim sistemiyle başa gelmelerini özerklik adına atılmış önemli adımlardan biri olarak kabul etmek mümkündür. Zira özerkliğin temel taşlarından biri bağımsız yönetimdir. Bugün seçilen başkanlar her ne kadar aldıkları kararları Genel Müdürlük onayından geçirmek zorunda olsalar da, bu “yarı-özerk” görüntü dahi, spor branşlarında kendi federatif yapılarını oluşturmak üzere en küçük birimler olan spor kulüplerine az da olsa bir söz hakkı tanımaktadır. Yine mali özerklik konusu dikkate alındığında federasyonlara getirilen önemli değişimlerden biri de 4.3.2004 tarihinde 3289 sayılı kanunun 5105 sayılı Kanunla değişik Ek 3. maddesine dayanarak çıkarılan “Sponsorluk Yönetmeliği” ile sağlanmıştır. Bu yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle spor sponsorlukları özel ve tüzel kişiler için daha cazip hale gelmiştir. Dolayısıyla federasyonlar kendi kaynaklarını oluştururken alacakları ayni ya da nakdi yardımlar için yasal bir düzenlemeye kavuşmuşlardır (Çolakoğlu, Erturan, 2009).

Federasyonların özerk bir yapıda teşkilatlanarak çalışabilmelerini temin etmek amacıyla yapılan önemli bir değişiklik de, belirlenen miktara kadar federasyonların satın alma işlemlerini kendi bünyeleri içinde yapma yetkisine kavuşturulmaları ve yurt içinde yapılan her türlü faaliyetler ile ilgili hizmetlerin yerine getirilmesinde ita amirliği yetkisinin verilmesidir.

Bu düzenleme ile Genel Müdürlüğün onayına bağlı olarak yürütülen bir kısım idari ve mali hizmetlerin federasyonlarca yerine getirilmesi sağlanmakta, bürokratik işlemler azaltılmaktadır Tüm bunların dışında Türk sporunda özerklik adına yaşanan en mühim gelişme hiç kuşkusuz “Türkiye Futbol Federasyonunun” özerkliğidir.

28-Mayıs–1985 tarihinde Profesyonel futbolun mali ve idari açıdan özerk hale gelmesi ve amatör futbolun da çağdaş seviyeye yükseltilmesi amacıyla, hazırlanmış olan “T.F.F. kuruluş Kanunu” tasarısı T.B.M.M.’ne teklif edilmiş ancak yürürlüğe girme imkânı bulmadan spor tarihine bir belgesel çaba olarak geçen önerilerden birisi olarak hazırlanan kanun tasarısında; profesyonel futbola yasal dayanak hazırlanması yanında, futbol işlerinin yönetimine yeni bir şekil verilmek istenerek yeni bir yapılanma içerisinde T.F.F. kurulması planlanmıştır.

Türkiye Futbol Federasyonunun, tam anlamıyla demokratik ve özerk bir yapıya kavuşturulması, amatör futbolun da T.F.F. yönetimine devredilerek Türk futbolunun iki başlılıktan kurtarılması, Merkez Hakem Kurulu ile ilgili bir teşkilatlanmaya yer verilmesi, kulüplerin futbol ile ilgili televizyon radyo, basılı yayın ve reklâm konularında, ticari ve mali haklarının düzenlenmesi ve eksikliklerin giderilmesi amacıyla hazırlanan, 3813 Sayılı “Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun” 17.06.1992 tarihinde kabul edilerek 3.7.1992 gün ve 21273 sayılı Resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren bu kanunla, T.F.F’nin özerkliği tam anlamıyla ve açık olarak tanımlanmıştır. Bugün halen özerkliğin T.F.F için iyileştirilmeye yönelik çalışmalar sahne olan bir yönetim şekli olduğunu söylemek mümkündür (Çolakoğlu, Erturan, 2009).

17.6.1992 tarihli ve 3813 sayılı “Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri hakkındaki Kanunun” bazı maddeleri 14.04.2000 tarihinde kabul edilerek 20.4.2000 gün ve 24026 sayılı Resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 4563 sayılı kanunla değiştirilmiştir. Bütün bu gelişmelerle birlikte T.F.F.’nin mevcut idari yapısında “özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişilik”, “tahkim’’ ve “seçim” ile ilgili uygulamaların yetersiz olduğu; mali yapısında ise, mal ve hizmet üretimi, tüketimi, bölüşümü ve bunların denetlenmesi konularında çözüm bekleyen sorunların varlığından ve Türk spor yönetiminde, merkezi yönetim anlayışının getirmiş olduğu idari ve mali problemlerin, T.F.F.’nin yönetimine de yansıdığı, dolayısıyla Türkiye Futbol Federasyonu mevcut yönetim yapısının, özerklik kriterlerine uygun olarak idari ve mali açıdan yeniden yapılanmaya ihtiyaç duyduğunu söylemek mümkündür.

Futbol Federasyonu’nun özerkleşmesinden yıllar sonra diğer spor federasyonlarının da özerkleşebilmesi için GSGM’ nün Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 3289 Sayılı Kanun’da 04.03.2004 tarih, 5105 sayılı Kanun ile (13.03.2004 tarih, 25401 sayılı RG.) önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu Kanun’un 2.maddesine göre (3289 sayılı Kanun’a ilave edilen ek madde 9) özerk federasyonlar, organları genel kurulları tarafından seçimle göreve gelen, her türlü kararlarını kendi organları içerisinde alan, bütçesi genel kurul tarafından onaylanan ve ibra edilen federasyonlardır (Çolakoğlu, Erturan, 2009).

Özerk Spor Federasyonları Kuruluşu ve Çerçeve Statüsü

2004 yılına gelinceye kadar spor federasyonları Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü bünyesinde yer almıştır. 5105 sayılı ve 04.03.2004 tarihli kanunun 2 Maddesi ile 3289 sayılı kanuna eklenen ek madde 9’a göre Özerk Spor Federasyonlarının kurulmalarının önü açılmıştır. Daha sonra Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün hazırladığı “Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Özerk Spor Federasyonları Çerçeve Statüsünün” 14.07.2004 tarihli ve 25522 sayılı Resmí Gazetede yayınlanması ile yapıları netleşmiştir. 5105 sayılı kanunda “Federasyonlara, talepte bulunmaları durumunda Merkez Danışma Kurulu’nun uygun görüşü, Genel Müdürlüğün bağlı olduğu Bakan’ın teklifi ve Başbakan’ın onayı ile ve malí özerklik verilebilir” denilmiştir. Özerkliğe geçiş federasyonların talebine bırakılmıştır.
Ancak başvuran federasyonlarda şu kriterler aranmıştır:
• Faal sporcu sayısı.
• Faal kulüp sayısı.
• Spor dalının ülkemiz veya dünyadaki yaygınlığı ve gelişme potansiyeli.
• Gelirlerinin giderlerini karşılayabilme yeterliliği.
• Spor dalının olimpik olup olmadığı.
• Federasyon veya bağlı kulüplerin tesis durum
İlerleyen yıllarda hemen hemen bütün federasyonlar özerklik kazanmıştır. (GENÇLİK VE SPOR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN)

Özerk Spor Federasyonlarının Bağımsız Spor Federasyonlarına Dönüştürülme Nedenleri

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Özerk Spor Federasyonları Çerçeve Statüsü’nün 14.07.2004 tarihli ve 25522 sayılı Resmí Gazetede yayınlanması ile Türkiye’de spor federasyonlarına özerklik yolu tamamen açılmış ve hemen hemen bütün spor federasyonları hızlı bir şekilde özerklik kazanmıştır. Fakat söz konusu Özerk Spor Federasyonları Çerçeve Statüsü’nün federasyonların genel kurullarının hangi üyelerden oluşacağı hususunun düzenlendiği 6. maddesi uyarınca Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün federasyon genel kurullarında oy hakkına sahip olabilmesi, GSGM’nin başkan adaylarından birine taraf olabilmesine neden olmuştur. Böylelikle Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün asli görevi olan “tarafsızlık, eşitlik ve denetim ilkelerine” gölge düşürülmüştür. Bunun yanında Genel Müdürlüğün federasyon seçimlerinde kendisine bağlı Gençlik Kulüplerinin ve Belediye kulüplerinin de genel kurulda sahip oldukları delegeleri de kendi görüşü doğrultusunda yönlendirmesi ile bu etki daha da büyümüş ve Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, seçimleri doğrudan etkileyebilecek güce sahip olmuştur.

Nitekim o dönemde, İstanbul Spor Kulübü’nün E.2004/12049 ve Darüşşafaka Spor Kulübü’nün E.2007/1071 sayılı ilgili başvurularını Danıştay’ın birleştirerek Anayasa Mahkemesine (AYM) iletmesi bir süreç başlatmıştır.

Bu başvurular sonucu AYM tarafından 19.03.2010 tarih ve 27526 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2006/118 E. 2009/107 K. sayılı ve 02.07.2009 günlü gerekçeli kararıyla, anılan Çerçeve Statünün dayanağı olan 3289 sayılı kanunun Ek 9. maddesinin bazı fikraları Anayasa’ya aykırı bulunarak iptaline karar verilmiş ve Özerk federasyonların hizmet yerinden yönetim ilkesine göre kurulmaları nedeniyle, Anayasa’nın 123. maddesi uyarınca kanunla düzenlemesine, şu anki yapılarıyla özerk olarak adlandırılamayacaklarına zikredilmiştir

Aynı karar kapsamında, Özerk Spor Federasyonları Çerçeve Statüsü de Anayasa Mahkemesi tarafından belirtilen nedenlerle iptal edilmiştir. AYM, iptal ile meydana gelecek hukuksal boşluğun kamu düzenini tehdit ve kamu yararını ihlal edici mahiyette olacağı hükmüne vararak bu iptal kararının, Resmí Gazete’de yayım tarihi olan 19.03.2010 tarihinden bir yıl sonra yürürlüğe girmesini uygun görmüştür. Anayasa Mahkemesi bu kararla, özerk spor federasyonlarının kurulmaları ve yetki sınırlarının yasa ile çizilmesi gerektiğini vurgulamıştır (Erkiner, 2010).

Anayasa Mahkemesi aldığı bu kararlar ile özerk federasyonların genel idare içinde yer alan, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne verilen bazı görevlerinin daha verimli şekilde yürütülmesi amacıyla kamu hukuku alanında faaliyet göstermek üzere, hizmet yönünden yerinden yönetim ilkesine göre kurulan, hizmetle sınırlı olmak üzere kamusal yetki kullanan ve idarenin bütünlüğü ilkesi uyarınca merkezi idarenin vesayet denetimine tabi birer kamu kurumu olduklarını tespit etmektedir (Erkiner, 2014).

Anayasa Mahkemesinin bu karar ile iptal ettiği bir diğer hüküm ise, 3289 sayılı kanunun Ek 9. maddesinin 7. fikrasının 5. ve 6. tümceleridir. Burada “Tahkim Kurulu tarafından verilen kararlar kesindir. Tahkim Kurulu’nun görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esasları yönetmelikle belirlenir” hükümleri iptal edilmiştir. AYM bu kararı ile özerk spor federasyonları hakkında kararlar alan ve üyelerinin tamamı Genel Müdürlük tarafından belirlenen Tahkim Kurulu’nu ve Tahkim Kurulu’nun kararlarının kesin olmasını Anayasa’ya aykırı bulmuştur.

Türk Spor Yönetimi Bu karar sonucunda, Tahkim Kurulu’nun yapısı ve işleyişinin özerklik ilkelerine uygun hale getirilmesi gerekirken, Anayasa’nın 59. Maddesine “Tahkim Kurulu’nun kararları kesindir” ifadesi eklenerek Anayasa, Tahkim Kurulu’na uydurulmuştur.

Bütün bu gelişme ve kararların sonucunda Turkiye’de spor federasyonlarının mevcut yapıları ile “Özerk statüde” yaşamlarını sürdürmeleri imkansız hale gelmiştir.
Neticede spor federasyonlarının mevcut yapıları ile varlıklarını siirdurebilmelerine çözüm getirmek için yapılan çalışmalar sonucunda spor federasyonlarının “Bağımsız Spor Federasyonlarına” dönüştürülmelerine karar verilmiştir.

Spor federasyonlarının “Bağımsız Spor Federasyonları” olabilmeleri için 3289 sayılı Kanun’da değişiklik yapan “6215 sayılı ve 29.03.2011 tarihli bazi Каnunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun” çıkarılmıştır. Bu kanun ile 2004 yılından bu yana özerk statü de olan spor federasyonları, “Bağımsız Spor Federasyonları” olarak düzenlenmiş ve Kanun’da geçen “özerk” ibareleri “bağımsız” olarak değiştirilmiştir.

Bağımsız Spor Federasyonu tabiri, Çerçeve Statüsü ‘nün 4. Maddesinde; Bağımsız Federasyonlar, “3289 sayılı Kanunun Ek 9. maddesi hükümlerine göre oluşturularak tiizel kişilik kazanan, organları genel kurul tarafından seçimle göreve gelen, her türlü kararlarini kendi organları içerisinde alan, bütçesi genel kurul tarafından onaylanan ve ibra edilen, özel hukuk hükümlerine tabi federasyonu” ifade eder şeklinde tanımlanmıştır.

Gençlik Spor Bakanlığı Teşkilatı İçerisinde Spor Federasyonlarının Yeri

Bağımsız Spor Federasyonları

Bağımsız Spor Federasyonları 6215 sayılı ve 29.03.2011 tarihli kanunla 3289 sayılı ve 21.05.1986 tarihli kanunda yapılan düzenlemeler sonucunda, mevcut bütün özerk spor federasyonlarının adı “Bağımsız Spor Federasyonları” olarak değiştirilmiştir. Bağımsız spor federasyonlarının çalışma usul ve esaslarını belirleyen yönetmelik ise, 16 ay sonra 19.07.2012 tarihli ve 28358 sayılı Resmí Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş ve Bağımsız Spor Federasyonları fiilen hayata geçmiştir. “Bağımsız Spor Federasyonlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” yürürlüğe girmeden önceki 16 aylık süreçte federasyonlar, 14.07.2004 tarihli ve 25522 sayılı Resmí Gazetede yayınlan Özerk Spor Federasyonları Çerçeve Statüsü’ne tabi olmuştur. Günümüzde bu yapıyla faaliyet gösteren Bağımsız Spor Federasyonlarının hukuki statüleri incelendiğinde; Federasyonların kamu tüzel kişiliğine sahip ve idarí teşkilat içinde hizmet bakımından yerinden yönetim idareleri arasında olduğu görülmektedir (Avcı, 2012).

Ancak bu yapıları ile Bağımsız Spor Federasyonlarının hukuki olarak da bağımsız olamayacakları açıktır. Anayasa’nın 123. maddesine göre, Bağımsız Spor Federasyonlarının yürütme organı karşısında bağımsız olmaları mümkün gözükmemektedir. Anayasa’nın 123. maddesinin 1. fıkrası şöyle der; “idare kuruluş ve görevleriyle bir bütündür… İdarenin bütünlüğünü sağlamak için bütün idarelerin vesayet yoluyla merkezden yönetimin denetimine bağlı olmaları gerekmektedir.” Bu ifadeye göre yukarıda da belirttiğimiz gibi kamu tüzel kişiliğine sahip ve idarí teşkilat içinde hizmet bakımından yerinden yönetim idareleri olan “Bağımsız Spor Federasyonlarının” bağımsız olmaları mümkün değildir. Bu nedenle spor federasyonların “bağımsızlığını” düzenleyen ve 3289 sayılı Kanun’da değişiklik yapan 6215 sayılı Kanun hükümleri Anayasa’ya aykırıdır. Zaten uygulama kısmına bakıldığında da Bağımsız Spor Federasyonlarının Spor Genel Müdürlüğü’ne ve dolayısı ile siyasete gerçekte de bağımlı olmasını sağlayan düzenlemeler de yine 6215 sayılı Kanun da bulunmaktadır. Dolayısıyla spor federasyonları için kullanılan “Bağımsızlık” kavramının sadece göstermelik bir ifade olduğu ve yapılan düzenlemenin sadece bir isim değişikliği olduğu da söylenebilir (Avcı, 2012).

Bağlı Spor Federasyonları

Bağlı federasyonlara ilişkin 3289 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat çerçevesinde çok fazla düzenlemenin yapılmamış olduğu görülmektedir. 3289 sayılı Kanun 6. maddesinde Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın taşra ile olan iletişimini sağlamak maksatlı illerde fahri görevli bir spor temsilcisi bulunduracağı; 18. maddesinde GSB tarafından teknik ve idari yönden bir veya daha fazla spor dalının, birer federasyonla ilişkilendirileceği belirtilmiştir. Ayrıca amatör federasyonlarınn adedi ile profesyonel dalların tespit edileceği hükmü de yer alır. Bunun dışında bağlı federasyonlara ilişkin ayrıntılı bir hüküm göze çarpmamaktadır. 1 No’lu Kararnamenin 189. maddesinde GSB hizmet birimlerinden SHGM’nin yetkileri arasında spor dallarını tespit, federasyonların teşekkülü ile ikmaline ilişkin iş ve işlemleri yapmak sayılmıştır.

Genel hükümler çerçevesinde bağlı federasyonların özelliklerini aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür:

• Ayrı bir tüzel kişiliği bulunmamaktadır.
• İş ve işlemlerinde bağlı oldukları kurumun tüzel kişiliğini kullanırlar.
• İşlemlerine karşı idari yargıda bağlı oldukları tüzel kişilik hasım gösterilerek dava açılabilir.
• Ayrı bir bütçeye sahip değildir.
• İş ve işlemlerinde bağlı oldukları kurumun denetimine tabidirler. (Genç, 2020)

Bağımsız Spor Federasyonlarının Yapısı ve Organları

Bağımsız Spor Federasyonlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 5. Maddesine göre Bağımsız Spor Federasyonu ¨Merkez Danışma Kurulu’nun uygun görüşü Bakan’ın teklifi ve Başbakan’ın kararı ile kurulur¨ ve kararın Resmi Gazete’de yayınlanmasıyla tüzel kişilik kazanır.

Bağımsız Spor Federasyonlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin ilgili maddelerine göre Bağımsız Spor Federasyonlarının amacı, görevleri ve yapısı şu şekildedir.

Bağımsız Spor Federasyonlarının Görevleri

• Federasyonun görev ve yetkileri şunlardır;
• Spor dalı ile ilgili faaliyetleri ulusal ve uluslararası kurallara göre yürütmek,
• Spor dalının gelişmesini, her yaş gurubunda yapılmasını ve ülke genelinde yaygınlaşmasını sağlamak,
• Sporcu sağlığı ile ilgili konularda gerekli önlemleri almak,
• Federasyonu teşkilatlandırmak,
• Federasyonu uluslararası faaliyetlerde temsil etmek,
• Tahkim Kurulu kararlarını uygulamak,
• İl müdürlükleri ile koordineli çalışmak,
• Yüksek performanslı sporcu yetiştirmek,
• Spor kulüplerinin ilgili spor dalına katılım işlemlerini, sporcu, antrenör ve hakemlerin tescil veya vize işlemlerini yapmak,
• Kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimlerle işbirliği yapmak
• Spor dalının altyapısı ve eğitimine ilişkin projeler hazırlamak ve uygulamak,
• Spor dalı ile ilgili faaliyetlerin düzenlenmesi için talimatlar hazırlamak ve uygulamak,
• Genel Müdürlük ile uluslararası federasyonların belirlediği eğitim kriterlerine uygun olarak işbirliği içerisinde antrenör, hakem ve benzeri diğer spor elemanlarını yetiştirmek,
• Kulüpler, il ve ilçe temsilcileri arasında doğabilecek teknik uyuşmazlıkları çözümlemek,
• Uluslararası federasyonun izni ile uluslararası kurs, seminer, panel, sempozyum ve spor organizasyonları düzenlemek,
• Federasyonun yıllık ve dört yıllık master ve stratejik planını, performans programını içeren taahhütnameyi Bakana sunmak.

Bağımsız Spor Federasyonlarının Teşkilatlanması

Federasyonların merkezi Ankara’dadır. Federasyon, yurt içi teşkilatını ana statüsünde belirlenen esaslara göre kurabilir.
Federasyonların merkez teşkilatı;
• Genel Kurul,
• Yönetim Kurulu,
• Denetim Kurulu,
• Disiplin Kurulu,
• Genel Sekreterlikten teşekkül eder.
Federasyon yönetim kurulu, yedi üyeden az, on beş üyeden fazla, disiplin kurulu ise; üç üyeden az, beş üyeden fazla olamaz. Denetim kurulu; iki üyesi seçimle belirlenen, üç üyesi ise Genel Müdürlükçe görevlendirilen beş üyeden oluşur.

Federasyonların yurt içi bağlantısını sağlamak üzere, illerde federasyon temsilcilikleri kurulabilir.

Genel Kurul

Genel kurul federasyonun en üst organıdır. Genel kurul üye sayısı olimpik ve paralimpik spor dallarında 150’den az 300 üyeden fazla, diğer spor dallarında ise 100’den az 200 üyeden fazla olamaz.

Genel kurulun üye sayısının tespitinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır:

Kulüp temsilcileri.
Olimpik spor dallarında oy kullanmak üzere Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Başkanlığınca belirlenecek en fazla iki kurul üyesi.
Engelliler spor federasyonları ile bünyesinde paralimpik komitesince benimsenen spor dallarının bulunduğu federasyon seçimlerinde oy kullanmak üzere, Türkiye Paralimpik Komitesi Başkanlığınca belirlenecek en fazla iki kurul üyesi.
Görevine adli veya idari soruşturma sonucu son verilmemek kaydıyla ilgili spor dalında oy kullanmak üzere asaleten federasyon başkanlığı yapanlar.
Genel kurul üye sayısının yüzde 10’u oranında Genel Müdürlük temsilcileri.
Türkiye Amatör Spor Kulüpleri Konfederasyonu Başkanlığınca belirlenecek en fazla iki kurul üyesi.
Türkiye Spor Yazarları Derneği Başkanlığınca belirlenecek en fazla iki kurul üyesi.
İlgili spor dalında oy kullanmak üzere bağlı oldukları dünya veya Avrupa federasyonlarının yönetim kurullarında seçimin yapıldığı tarihte Ülkemiz adına görev yapanlar arasından öncelik sırasına göre en fazla beş üye.
İlgili spor dalında oy kullanmak üzere genel kurulun yapılacağı tarihten en az bir yıl önce faal sporculuğu bırakmış olmak kaydıyla en fazla milli olmuş beş sporcu.
İlgili spor dalında oy kullanmak üzere genel kurulun yapılacağı tarihten en az bir yıl önce faal hakemliği bırakmış olmak kaydıyla en üst seviyede hakemlik yapanlar arasından kura ile belirlenecek en fazla beş üye.
İlgili spor dalında oy kullanmak üzere genel kurulun yapılacağı tarihten en az bir yıl önce faal antrenörlüğü bırakmış olmak kaydıyla büyükler kategorisinde milli takım teknik direktörlüğü veya antrenörlüğü yapanlar arasından kura ile belirlenecek en fazla beş üye.
Genel kurulda kulüplerin üye sayısı, toplam üye sayısının yüzde 60’ından az olamaz. Kulüp temsilcilerinin seçiminde genel kurul tarihinden önce tamamlanmış iki sezon üst üste federasyon faaliyetlerine katılarak tamamlayan kulüpler esas alınır. Kurulduğu tarihten itibaren iki yıl geçmemiş federasyonların ilk genel kurulunda; kulüplerin üst üste iki yıl faaliyetlere katılması şartı aranmaz.
Takım sporlarında, ligi bulunan federasyonların genel kuruldaki kulüp temsilcilerinin en fazla yüzde 50’si en üst lige katılan, en fazla yüzde 30’u federasyonun diğer liglerinde mücadele eden, en az yüzde 20’si, mahalli veya bölgesel liglere katılan kulüplerin temsilcilerinden oluşur.
Müsabakası yapılmayan veya kulübü bulunmayan spor dalları ile okul sporları, üniversite sporları ve benzeri spor dallarında oy kullanacak üyeler, Genel Müdürlüğün uygun görüşü alınmak suretiyle ana statüde belirlenir.
Diğer federasyonlarda kulüplerin üye sayıları ise, federasyon yönetim kurulunca önerilen ve Genel Müdürlüğün uygun görüşü alınmak suretiyle ana statüde belirlenir.

Genel Müdürlük temsilcileri;

a) Genel Müdür, Genel Müdür yardımcıları,
b) Merkez Danışma Kurulu üyeleri,
c) Kurul ve daire başkanları ile il müdürleri arasından federasyonun üye sayısı dikkate alınarak Genel Müdürlükçe belirlenir.
Faal sporculuğu bırakmış genel kurul üyesi olacak millî sporcuların belirlenmesinde sırasıyla;
a) Olimpiyat oyunlarında ilk üç dereceye girmiş millî sporcular,
b) Büyükler dünya şampiyonasında ilk üç dereceye girmiş millî sporcular,
c) Büyükler kategorisinde Avrupa şampiyonu olmuş millî sporcular,
esas alınır.

Yukarıda belirtilen faaliyetlerde elde edilen dereceler dikkate alınarak öncelik sıralamasına göre şartları taşıyan sporcular yoksa millî olma sayıları esas alınarak tespit edilir.

Üyelerin hesaplanmasında her grup kendi içerisinde değerlendirilir. Üye gruplarına ilişkin sayıların tespitinde yarımlar tam sayıya iblağ edilir.

Federasyonda maaşlı veya ücretli çalışanlar ile genel kurulun yapılacağı tarihten geriye doğru en az bir yıl önce faal sporculuğu, hakemliği veya antrenörlüğü bırakmamış kişiler genel kurul üyesi olamazlar.

Ana statüye göre belirlenecek üye sayısı, 3289 sayılı Kanunda öngörülen sayıyı aşması halinde her grup kendi içerisinde değerlendirilerek, fazla üye sayısı, grup bazında noter huzurunda çekilecek kura ile Kanunda öngörülen sayıya indirilir.

Kulüp temsilcileri kulüp yönetim kurulunca, kulüp üyeleri arasından belirlenir.

Genel kurulun Görevleri

a) Ana statüyü yapmak, değiştirmek,
b) Başkan, yönetim, denetim ve disiplin kurulu üyelerini seçmek,
c) Yönetim Kurulu tarafından hazırlanan faaliyet programı ile bütçeyi onaylamak ve gerektiğinde bütçe harcama kalemleri arasında değişiklik yapmak konusunda yönetim kuruluna yetki vermek,
ç) Yönetim Kuruluna, taşınmaz mal alımı-satımı ile uluslararası federasyonlara karşı mali taahhütlerde bulunmak için yetki vermek,
d) Yönetim Kurulu faaliyet ve mali raporlarının ibra edilip edilmemesini oylamak,
e) Kanun ve ana statüleri ile verilen diğer görevleri yapmak.

Federasyon Başkanı

• Federasyon başkanı adaylarında aşağıdaki şartlar aranır;
• T.C. vatandaşı olmak,
• En az lise mezunu olmak,
• Kesinleşmiş sigorta veya vergi borcu olmamak,
• Tahkim Kurulu, Genel Müdürlük ceza kurulları veya spor federasyonlarının ceza veya disiplin kurullarınca son beş yıl içerisinde bir defada üç ay veya toplam altı ay hak mahrumiyeti cezası almamış olmak,
• Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar ile casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, yağma, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı, haksız mal edinme, şike ve teşvik primi suçlarından hükümlü bulunmamak.

Genel Sekreterlik

Genel sekreter en az dört yıllık yüksekokul mezunu kişiler arasından görevlendirilir. Federasyonca görevlendirilecek olan genel sekreterin kamu veya özel sektörde en az on yıl iş deneyimi olması, Genel Müdürlükçe görevlendirilecek olanların ise genel sekreter kadrosunda bulunması şarttır. Lisansüstü eğitimde geçen süreler genel sekreter için aranan iş deneyimi olarak kabul edilir.

Genel sekreter federasyonun her türlü idari iş ve işlemlerini yapmakla yetkili ve sorumludur. Federasyonun yönetim kurulu toplantılarına iştirak eder ve federasyonların idari işlemleri hakkında yönetim kuruluna bilgi verir. Raportör olarak kararları yazar ve imzalar ancak oy kullanma hakkı yoktur.

Federasyon başkanı adına ulusal veya uluslararası federasyonlar, kamu kurum ve kuruluşları ile yazışmaları yapar. İl müdürlükleri ile koordinasyonu sağlar. Federasyonların harcama talimatlarına göre gerekli işlemleri yapar, evrakı düzenler ve ödeme aşamasına getirir. Ödeme evrakında başkan veya başkan vekilinin imzasının yanı sıra genel sekreterin imzasının da bulunması zorunludur. Federasyonun taşınır ve taşınmaz mal kayıtlarının tutulmasını sağlar.

Federasyon İl Temsilcisi

Federasyonların il temsilcileri, federasyon başkanının teklifi ve Genel Müdürün onayı ile görevlendirilir. Federasyon il temsilcisinin görev süresi, başkanın görev süresi kadardır. Federasyon il temsilcisi, federasyon ile il müdürlüğü arasındaki koordinasyonu sağlar. Federasyon adına yaptığı işlemler hakkında il müdürlüğüne ve ilgili federasyona bilgi verir. İl müdürlükleri imkânları ölçüsünde federasyon il temsilcisine çalışma ortamı sağlar.

Federasyon hizmet ve faaliyetlerini yerine getirmeyen, il müdürlüğü ve federasyonla koordinasyon sağlamayan federasyon il temsilcileri, federasyon başkanının teklifi ve Genel Müdürün onayı ile görevden alınır.

Genel Müdürlük İle İlişkiler

Genel Müdürlük tarafından bağımsız spor federasyonlarına yapılan yardımlar ile Genel Müdürlük bütçesinden bu federasyonlara tahsis edilen kaynaklar kullanılarak edinilen her türlü taşınır ve taşınmazlar edinim amacı dışında kullanılamaz ve Genel Müdürün izni alınmadan üçüncü kişilere satılamaz ve devredilemez.

Genel Müdürlük tarafından yapılan yardımlar ve tahsis edilen kaynaklar kullanılarak alınan taşınmazların mülkiyeti Genel Müdürlüğe ait olur. Bu şekilde alınan taşınmazların Genel Müdürlük adına tapuda kayıt ve tescil edilmesi için federasyon başkanı veya genel sekretere yetki verilir. Bu taşınmazlar ilgili federasyona tahsis edilir ve Genel Müdürlüğün mevzuatı çerçevesinde kullanılır.

Genel Müdürlük, federasyonların talebi durumunda, kendisine ait spor tesislerinin işletilmesini, menkul ve gayrimenkullerini bedelsiz olarak kırkdokuz yıla kadar federasyonun faaliyetleri için tahsis edebilir.
Tahsisi yapılan spor tesisleri veya taşınmazlar zaruri giderlerini karşılaması kaydıyla diğer federasyonlara kullandırılır.

Federasyonlara tahsis edilen spor tesisleri ile menkul ve gayrimenkullerin tahsis amacı dışında kullanılması veya diğer federasyon faaliyetlerinde kullandırılmaması halinde, tahsis işlemi Genel Müdürlükçe iptal edilir.
Genel Müdürlük olimpik spor dallarında; federasyonun bir önceki yıl gerçekleşen gelirlerinin yüzde 75’i kadar, olimpik olmayan federasyonlara ise yüzde 50’si kadar yardımda bulunabilir.

Genel Müdürlük bütçesinden federasyonlara, ilgili spor dalının alt yapısı, eğitime ilişkin projelerinin desteklenmesi amacıyla gerektiğinde kaynak tahsis edilebilir.

Genel Müdürlükçe federasyonlara yardım ve proje desteği yapılması ile yapılan bu yardım ve proje desteklerinin harcama usul ve esasları Genel Müdürlükçe çıkarılacak yönerge ile belirlenir.

Genel Müdürlük tarafından yapılan ayni ve nakdi yardımların mevzuata ve amacına uygun olarak harcanmaması halinde oluşacak zarar, kusurları bulunan federasyon başkanı ve yönetim kurulu üyelerinden tahsil edilir ve bunlar hakkında suç duyurusunda bulunulur.

Federasyonun Gelirleri

Federasyonların gelirleri şunlardır:

• Genel Müdürlük bütçesinden ayrılacak pay,
• Genel Müdürlük bütçesinden altyapı ve eğitime ilişkin projelerin desteklenmesi için aktarılacak kaynak,
• Kişi ve kurumlardan alınacak katılım payı,
• Tescil ve vize ücretleri ile transferlerden alınacak pay,
• İtiraz ve ceza gelirleri,
• Milli müsabakaların radyo, televizyon ve internet üzerinden yayınından elde edilecek yayın hakkı bedelleri,
• Reklam ve yayın gelirleri,
• Sponsorluk gelirleri,
• Yardım ve bağışlar,
• Benzeri gelirler.

Federasyonların gelirleri ana statüsünde belirlenen usul ve esaslara uygun olarak harcanır. Federasyonların tüm gelirleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.

Federasyonlar tarafından yapılan faaliyet ve müsabakalarda elde edilen reklam, sponsorluk, naklen yayın, milli müsabakalara ait bilet gelirleri federasyona aittir.

Denetim

Federasyonların her türlü faaliyetlerinin denetimi; genel kurul, denetim kurulu ve Bakan tarafından görevlendirilecek denetim elemanlarınca yapılır.

Federasyon harcamalarının yerindelik denetimi yetkili kurullarınca, Genel Müdürlükçe yapılan her türlü yardımların amaca uygunluğu ve denetimi ise Genel Müdürlükçe yapılır. Genel Müdürlük tarafından yapılan ayni ve nakdi yardımların mevzuata ve amacına uygun olarak harcanmaması halinde oluşacak zarar, kusurları bulunan federasyon başkanı ve yönetim kurulu üyelerinden Genel Müdürlükçe tahsil edilir ve Genel Müdürlük bütçesine gelir kaydedilir.

Ayrıca sorumlular hakkında suç duyurusunda bulunulur.

Bakanlık veya Genel Müdürlükçe yaptırılacak denetimlerde;

Her türlü iş ve işlemlerin mevzuata uygun yapılıp yapılmadığı,
Yardımların amaca uygunluğu,
Genel kabul görmüş bütçeleme ve arşiv standartları ile tek düzen muhasebe sistemine uyumluluk,
Kayıt düzeninde saydamlık ve hesap verilebilirlik, uygun raporlama sistemi,
Kulüp, antrenör, hakem, sporcu ve benzerlerine ait sicil kayıtlarının tutulması,
Ödül ve yardımların adil yapılması,
Standart belgeleme ve dosyalama işlemlerinin sürdürülmesi hususları göz önünde bulundurulur.

Disiplin İşlemleri

Federasyonlara bağlı spor dalları ile ilgili olarak;

Federasyonların faaliyet programında yer alan müsabaka ve faaliyetlerde; kulüpler, federasyona bağlı spor dallarında faaliyette bulunan kuruluşlar, sporcular, hakem, antrenör, menajer, yönetici ve görevli diğer kişilerin spor ahlakına ve disiplinine aykırı davranışlarına ilişkin ceza işlerine federasyonun ceza/disiplin kurulu,

Federasyonun faaliyet programında yer almayan il veya ilçe müdürlüklerince düzenlenen müsabaka ve faaliyetlerde; kulüpler, ilgili spor dalında faaliyette bulunan kuruluşlar, sporcular, hakem, antrenör, menajer, yönetici ve görevli diğer kişilerin spor ahlakına ve disiplinine aykırı davranışlarına ilişkin ceza işlerine il veya ilçe ceza kurulları,

Kurum veya kuruluşlarca federasyondan, il veya ilçe müdürlüklerinden izin alınmak suretiyle düzenlenen müsabaka ve faaliyetlerde; ilgili spor dalında faaliyette bulunan kuruluşlar, kulüpler, sporcular, hakem, antrenör, menajer, yönetici ve görevli diğer kişilerin spor ahlakına ve disiplinine aykırı davranışlarına ilişkin ceza işlerine, izin alınan merciin disiplin/ceza kurulu bakar.

İl veya ilçe ceza kurulları tarafından verilen cezalara karşı, 7/1/1993 tarihli ve 21458 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Amatör Spor Dalları Ceza Yönetmeliği hükümleri uyarınca, Genel Müdürlük Ceza Kuruluna itiraz edilebilir.

Tahkim Kurulu, Genel Müdürlük ceza kurulları, federasyon disiplin/ceza kurulları ile il veya ilçe ceza kurullarınca verilecek cezalar, Genel Müdürlük Merkez Ceza Kurulunda oluşturulacak sportif ceza kütüğüne kaydedilir.

Bağımsız Spor Federasyonlarının İşleyişi

Bir Spor Federasyonu; bir başkan ile as başkan veya asbaşkanlar ile federasyon yönetim kurulunu oluşturan üyeler ve bir genel sekreter ile yeterli büro personelinden oluşur.

Ayrıca bir federasyonun bünyesinde; eğitim,teknik, hakem kurulları gibi çeşitli kurullar yer almaktadır. Bu kurullar destek hizmeti görürler.

Spor federasyonlarının görev alan başkan ve yönetim kurulu üyeleri ile diğer kurullarda görev yapan üyeler fahri spor yöneticileri olup, maddi kazanç sağlamazlar.

Spor Federasyonun Organları

Federasyon Başkanının Görevleri

Federasyonu temsil etmek.
Federasyonun faaliyetlerini ilgili mevzuat hükümleri ile genel kurul ve yönetim kurulu kararlarına göre yürütmek.
Yönetim kuruluna başkanlık etmek ve yönetim kurulu kararlarını uygulamak.
Yan kurulların kurulmasını ve adaylarını yönetim kuruluna teklif etmek, gerekli gördüğünde bu kurullara başkanlık etmek.
Federasyonun genel amaçlarını gerçekleştirmek için harcamalar yapmak, gerektiğinde bu yetkisini satın alma talimatı veya yönetim kurulunca belirlenen oranlarda başkan vekillerine veya Genel Sekretere devretmek.
Başkan vekillerini veya asbaşkanları belirlemek.
Federasyonda çalışan personelin seçimini yapmak ve uygun görülenleri yönetim kuruluna teklif etmek.
İlgili mevzuat ile verilen diğer görevleri yapmak.

Yönetim Kurulu

Yönetim kurulu; Federasyon başkanı ve on dört asıl üye olmak üzere on beş üyeden oluşur. Genel kurulda ayrıca on dört yedek üye seçilir.

Yönetim kurulu asıl ve yedek üyelerinde, 9 uncu maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartlar aranır ve seçilmeleri durumunda, 9 uncu maddenin üçüncü fıkrasının (a), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen belgeler istenir.

Yönetim kurulunun en fazla iki üyesi başkan tarafından başkan vekili olarak atanır.

Yönetim kurulunun görev süresi dört yıldır. Asıl üyelerin ölümü veya istifası gibi nedenlerin varlığı halinde yedek üyelerden sırası gelenler yönetim kuruluna alınır.

Yönetim Kurulunun Görevleri

Yönetim kurulunun görevleri şunlardır:

Federasyonun görev alanı içerisinde yer alan spor branşları ile ilgili kulüpleri kayıt ve tescil etmek, faaliyetlerini düzenlemek.

Müsabaka sonuçlarını tescil etmek, olaylı ve anlaşmalı müsabakalar hakkında karar vermek.

Federasyonun görev alanı içerisinde yer alan spor branşları ile ilgili idareci, teknik direktör, antrenör, masör, teknik eleman, hakem ve benzeri elemanları eğitmek, bu elemanların yetiştirilmesi için her türlü tedbiri almak, sosyal güvenlik hakları hususunda ilgili kulüp ve/veya birimlerle koordine sağlamak, bunların kulüp değiştirmeleri ve çalışmaları ile ilgili usul ve esasları tespit etmek.

Antrenör, hakem, sporcu ve benzeri lisanslardan alınacak katılım, aidat, vize, disiplin, yerli ve yabancı sporcu tescil, vize, aktarma bonservis ücretlerini ve oranlarını tespit etmek.

Kulüplerin Federasyonun görev alanı içerisinde yer alan diğer bağlı branşlarda faaliyet göstermek için yapacakları başvurularını karara bağlamak, kulüplerin spor dallarının tescillerini yapmak, faaliyet ve taahhütlerini denetlemek.
Başarılı kulüpleri, sporcuları, antrenör spor elemanları ve teknik elemanları ödüllendirmek.
Müsabakalarda emniyet ve sağlık ile ilgili tedbirleri almak ve aldırmak.

Genel kuruldan alınan yetki doğrultusunda Federasyon faaliyetleri ile ilgili olarak taşınmaz mal alımı, satımı ve kiralaması yapmak, tesisleri işletmek, işlettirmek ve faaliyetlerin yapılabilmesi için her türlü araç, gereç, malzeme ve benzeri ihtiyaçlarını sağlamak.

Federasyonun il temsilciliklerini kurmak.

Görev alanına giren konularda düzenleme yapmak, uygulamak ve Federasyona bağlı spor dalları ile ilgili her türlü faaliyetleri yürütmek.

Federasyonun görev alanı içerisinde yer alan spor branşları ile ilgili televizyon, radyo, internet, basılı eser yayınları, kulüpleri ile sporcuların spor malzemelerinde ve teçhizatlarda kullanacakları reklamlar ile her türlü reklam konusunda ticari ve mali hakları düzenlemek ve denetlemek.

Başkan tarafından teklif edilen yan kurulları onaylamak.

Sporda şiddetin önlenmesi için gerekli tedbirleri almak ve aldırmak.

Kulüpler, sporcular, teknik yönetici ve antrenörler, hakemler, müsabaka görevlileri ile spor dalında görevli diğer ilgililerin başvurularını, gerekli olan durumlarda bağlı oldukları kuruluşların görüşlerini alarak karara bağlamak.
Genel kurul toplantılarını hazırlamak.

Bütçeyi hazırlamak.

Genel kurulun verdiği yetkileri kullanmak.

Genel kurulun belirlediği limitler dâhilinde, Federasyon başkanına olağanüstü durumlar için borçlanma ve harcama yetkisi vermek. Federasyonun görevlerini yürütmek ve faaliyetlerini düzenlemek amacıyla; merkez ve taşra teşkilatı bünyesinde yer alacak birimlerinde görevlendirilecek kamu görevlileri dışında kalan idari ve teknik personelin sayısını, bu personelle birlikte profesyonel olarak istihdam edilecek görevlilerin sözleşme ücretlerini ve sosyal haklarını, gerekli görülen kurul üyelerinin fazla mesailerini, yolluk ve yevmiyelerini tespit etmek.

Görevlerini yerine getirebilmek için talimatlar hazırlamak, bu talimatlardan ödül ve yardımla ilgili olanları dâhil yönetim kurul onayına sunmak ve uygulamak.

Kulüplerin ve sporcuların vize, tescil ve lisans işlemlerini yapmak.

İlgili mevzuat ve genel kurul kararı ile verilen görevleri yerine getirmek ve konularla ilgili düzenlemeler yapmak.
Disiplin suçu işleyen kulüp, spor dalı ile ilgili faaliyetlerde bulunan kuruluş, sporcu, hakem, antrenör, teknik direktör, öğretici, yönetici ve görevli diğer kişilerle ilgili olay ve fiilleri incelemek, gerekli belge ve kanıtlarla beraber bu kişileri disiplin kuruluna sevk etmek.

Genel kuruldan aldığı yetki doğrultusunda spor dalının gelişmesi ve gelir getirici faaliyet ve organizasyonlar yapılması amacıyla iktisadi işletme kurarak faaliyetlerinin yürütülmesini sağlamak.

Genel kuruldan aldığı yetki doğrultusunda profesyonel şube kurulması için Genel Müdürlüğe müracaat etmek.
Federasyonun çalışma usul ve esasları yönetim kurulu tarafından hazırlanan talimatla belirlenir.

Yönetim Kurulu, Federasyon başkanı başkanlığında üyeleri arasından seçeceği beş kişilik bir icra kurulu oluşturabilir. Ayrıca bu icra kurulunda profesyonel olarak görev yapacak icra kurulu koordinatörü atayabilir ve sınırlarını tespit edeceği çerçevede yetkilerini bu kurula devredebilir. Bu kurul gerekli zamanlarda toplanır, kararlar alır ve uygulayabilir. Yaptığı işlemler hakkında ilk toplantıda yönetim kuruluna bilgi verir.

Yürütme Organı

Federasyonların yürütme organları, genel sekreter, yeteri kadar uzman, şef, memur ve diğer görevlilerden oluşur.
Genel sekreter en az dört yıllık yüksekokul mezunu kişiler arasından görevlendirilir. Federasyonca görevlendirilecek olan genel sekreterin kamu veya özel sektörde en az on yıl iş deneyimi olması, Genel Müdürlükçe görevlendirilecek olanların ise genel sekreter kadrosunda bulunması şarttır. Lisansüstü eğitimde geçen süreler genel sekreter için aranan iş deneyimi olarak kabul edilir.

Federasyon başkanı adına ulusal veya uluslararası federasyonlar, kamu kurum ve kuruluşları ile yazışmaları yapar. İl müdürlükleri ile koordinasyonu sağlar.

Federasyonların harcama talimatlarına göre gerekli işlemleri yapar, evrakı düzenler ve ödeme aşamasına getirir. Ödeme evrakında başkan veya başkan vekilinin imzasının yanı sıra genel sekreterin imzasının da bulunması zorunludur. Federasyonun taşınır ve taşınmaz mal kayıtlarının tutulmasını sağlar.

Danışma Kurulları

Teknik Kurul, Eğitim Kurulu, Sağlık Kurulu, Hukuk Kurulu, Merkez Hakem Kurulu ile federasyon başkanının gerekli gördüğü diğer kurullardan oluşur.

Teknik Kurul

Federasyonun kapsamı içindeki spor dalına ilişkin olarak Yönetim Kuruluna görüş bildiren kuruldur. ilgili spor dalında milli takıma çağrılabilecek ve milli takım antrenörlüğü yapabilecek kişiler hakkında yönetim kuruluna teklifte bulunmak bu kurulun görevidir.

Eğitim Kurulu

İlgili spor dalının sporcu antrenör, monitör, yönetici, ve diğer elemanların yetiştirilmesi ve geliştirilmesi için plan program yapıp bunları ilgili kurullara göndermek bu kurulın görevidir.
Sporcu eğitim merkezlerinin durumu ile ilgili olarak yönetim kuruluna bilgi vermek gibi görevleri yerine getirir.

Sağlık Kurulu

Sporcu, antrenör ve hakemlerin sağlık kontrollerinin yapılmasını sağlamakla ve Sporcuların dengeli beslenmelerine ilişkin programları hazırlamakla yükümlüdür.

Hukuk Kurulu

Federasyon başkanı ve yönetim kurulu tarafından istenecek konularda hukuki görüş bildiren bir kuruldur.

Merkez Hakem Kurulu

İlgili spor dalındaki hakemlerin yetiştirilmesi
Terfilerinin yapılması,
Uluslararası listeye alınması uygun görülen hakemlerin belirlenmesi ve teklif edilmesi,
Yönetim kurulunca verilen yetkiye dayanarak müsabakaların gözlemci ve hakemlerinin tespit edilmesi gibi görevleri yerine getirir.

Sonuç Olarak;

Avcı, Mustafa (2012)’nın Spor Federasyonlarının Hukuki Niteliği, İdari Teşkilat İçerisindeki Konumu ve Bağımsızlığı Sorunu adlı çalışmasında bahsettiği gibi; Yapılan son değişikliklerle bağımsız spor federasyonları üzerinde Spor Genel Müdürlüğünün yetkileri azalmakla birlikte tamamen ortadan kalkmamıştır. Federasyon başkanlarının seçimle göreve gelmesi bağımsızlık anlayışına uygundur. Ancak federasyon başkanlarını seçen genel kurulların kimlerden oluşacağının yeniden yapılandırılması gerekir. Genel kurul üyelerini tek tek saymak yerine, genel kurulu oluşturacak üyelere ilişkin genel kurallar koymak ile yetinilmelidir. Merkezî idare ve Spor Genel Müdürlüğüne verilen genel kurul üye sayısı azaltılmalı, spor kulüplerinin temsilci sayısı arttırılmalıdır. Bağımsız spor federasyonlarının malî özerkliğini sağlamaya yönelik gelir getirici faaliyetlerinin (sponsorluk sözleşmeleri gibi) arttırılması gerektiği bir gerçektir.

Kocamaz, Çolakoğlu, Erturan Öğüt (2013) Türk Spor Federasyonlarının Özerklik Sonrası Değişimi çalışmasında; Özerklik sonrası mali değişime ilişkin olarak federasyonların reklam ve sponsorluk gelirleri ile bütçelerindeki gelir kalemlerinin arttığı ancak medya ilgisi çekemeyen branşların gelirlerinin devlete bağlı kaldığından bahsetmiştir.
Merkezî idare tarafından federasyonların malî açıdan desteklenmesi ülkemiz koşullarında bir zorunluluktur ancak bu durum bağımsızlık anlayışına ters düşmektedir. Bağımsız spor federasyonlarının gelir getirici faaliyetlerinin yokluğu veya azlığı nedeniyle bir spor faaliyetinin gerçekleştirilmemesi düşünülemeyeceğinden, spor faaliyetlerini yerine getiren spor federasyonları Spor Genel Müdürlüğü tarafından malî olarak desteklenmektedir. Çünkü spor bir kamu hizmetidir. Anayasa ve kanunlar, spor hizmetlerinin gerçekleştirilmesi konusunda Devlete yükümlülükler getirmiştir. Bu durumda federasyonların malî özerkliğini tam anlamıyla sağlanabilmesi için yeterli malî imkânlara ulaşmasını beklemek gerekmektedir. Kuşkusuz bunun gerçekleşmesi ülkenin ekonomik ve refah seviyesinin yükselmesi, toplumda spor kültürünün yaygınlaşması, kişilerde sağlık bilincinin gelişmesi, eğitim seviyesinin artması gibi birçok etkene bağlıdır.

Her ne kadar 3289 sayılı Kanun spor federasyonlarının bağımsız olduklarını ifade etse de, çalışmada belirtilen düzenlemeler, tam ve gerçek anlamda bir bağımsızlığın mevcut olmadığını göstermektedir. Spor federasyonlarının bağımsızlığının Kanun’da içi boş bir ifadeden öteye gitmediği tespit edilebilir. Bağımsız olduğu belirtilen spor federasyonlarının gerçekte “bağımlı” olduklarını söylemek yanlış olmayacaktır. Anayasa’nın 123.maddesinde ifadesini bulan idarenin bütünlüğü ilkesi de bunu gerekli kılmaktadır.

Öneri olarak;

Bağımsız Spor federasyonlarının bütçe harcamalarına baktığımız zaman en çok paranın organizasyonlara ve ofis giderlerine gittiğini görmekteyiz. Federasyonların mali özerkliğe kavuşabilmesi için öncelikle gençlik ve spordan sorumlu bakanlığının tüm federasyonlar için minumum 1000 yataklı bir organizasyon kamp bölgesi inşa etmesi ve bu tesisin tüm federasyonlarının kullanımına açması gerekmektedir. Bunun yanı sıra federasyonların ofis – kira vb. giderleri için yine gençlik ve spordan sorumlu bakanlığın federasyonların iş ve işlemlerini yönetebileceği ücretsiz bir ofis tahsis etmesi gereklidir.

Federasyonların ilgili branşları için gereken ekipmanların üretimini ve satışını federasyonlarının kendilerinin yapması, deyim yerindeyse mali konuda adeta bir şirket gibi yönetilmesi gerekmektedir. Bütün bunlar gerçekleştiğinde federasyonların diğer gelirleri ile birlikte kendi kendine yetecek bir duruma gelip mali özerkliğe kavuşması öngörülmektedir.

Bu makale Fikret Kayhalak tarafından kaleme alınmış derleme bir çalışmadır.

KAYNAKÇA
Avcı, M. (2012). Spor Federasyonlarının Hukuki Niteliği, İdari Teşkilat İçerisindeki Konumu ve Bağımsızlığı Sorunu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 70(2)3-20.

Çolakoğlu, T. ve Erturan, E. (2009). SPOR FEDERASYONLARININ ÖZERKLEŞMELERİ VE HUKUKSAL BOYUTUNDA SPOR HUKUKU GEREKSİNİMLERİ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi , (C.8 S.27), 323-335.

Çolakoğlu, T. ve Solmaz, S. (2017). SPOR FEDERASYONLARINDA UYGULANAN BAĞIMSIZLIK PARADOKSU. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi , (3), 24-35.

Erkiner, K. (2020). Spor Hukuku Dersleri [Ebook] (1. baskı). İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları. Https://docplayer.biz.tr/913507-Spor-hukuku-yazilari-av-kismet-erkiner-armagani.html adresinden erişildi.
Federasyon Bazlı Sporcu Sayısı. (2020) (Tablo 2) spor.sgm.gov.tr Erişim Tarihi: 18.12.2020

Genç, (Doğukan). (2020). SPOR FEDERASYONLARININ DENETİM YAPISININ İNCELENMESİ . Sunum, Ankara. (Tablo1)

Genç, D. (1998). Spor Hukuku (1. baskı, s. 242). İstanbul: Alfa Basımevi.

Gençlik Spor Bakanlığı Teşkilat Şeması (2020) https://gsb.gov.tr/Sayfalar/35/10/TeskilatveGorevleri Erişim Tarihi: 17.12.2020

KOCAMAZ, S., Çolakoğlu, T., & Erturan ÖĞÜT, E. (2013). Türk Spor Federasyonlarının Özerklik Sonrası Değişimi. Gazi Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi , (18), 7-26.

Spor Federasyonları (2020) https://shgm.gsb.gov.tr/Federasyonlar Erişim Tarihi: 17.12.2020

Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü Teşkilat Şeması (2020) https://shgm.gsb.gov.tr/Sayfalar/242/111/TeskilatSemasi Erişim Tarihi: 17.12.2020

Sunay, H. (2008). Spor Yönetimi . Sunum, Ankara Üniversitesi.

T.C. Resmi Gazete. GENÇLİK VE SPOR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN. 07.19.20012. Sayı: 28358, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/07/20120719-7.htm

Yenel İ. F. & Parasız, Ö. (2019). Türk Spor Yönetimi. A. Azmi Yetim (Ed.) Yönetim ve Spor. Ankara: Gazi Kitabevi