Gece açlığı sonrası normal bir kişinin kan glukoz seviyesi yaklaşık 80 mg/dl’dir (70-100 mg/dl). Kan glukoz seviyesi gün boyunca normalde öğünler öncesi 80 mg/tl’den öğünler sonrası 120 mg/tl’ye değişir. Kan glukoz seviyesi, glukozun konsantrasyonu ve hormonal sinyallere cevapta karaciğer tarafından öncelikle kontrol edilir.
Tokluk: Karbohidrat içeren bir öğünden sonra, kanda belirgin şekilde artmış olan glukoz konsantrasyonu pankreasdan glukagon salınımını azaltırken insülin salınımını artırır. Tablo 1 de görülen Insülin etkileri görülür.
Erken açlık: Kan glukoz seviyeleri düşmeye başlar ve glukagon sekrete edilir. Tablo 1 deki glukagon etkileri görülür. Buna bağlı olarak karaciğerde glikojen yıkımı uyarılarak, glukoz kan dolaşımına salınır. Glukozu öncelikle yakıt olarak beyin kullanır. Glukagon adipoz dokulardan yağ asitlerinin salınmasını uyarır ve kas yakıtını glukozdan yağ asitlerine değiştirir. Karaciğerde glukoneogenezis uyarılır ve kan glukozu artışına destek verir.
Açlikta 3 ana faktör etkisi ile kan glukozu %70-100 mg seviyelerinde kalır, 1. Karaciğerden glikojen mobilizasyonu, 2. Yağ dokusundan yağ asidi salınımı. 3. Kas ve karaciğerde yağ asitlerinin yakıt olarak glukoza tercih edilmeleri.
Tekrar beslenme durumunda, karaciğer başlangıçta glukozu tutmaz, glukoneogenez modda kalır. Yeni sentez edilmiş glukoz, yeniden glikojen depolarını doldurmaya yönlenir. Kan glukozu beyin ve diğer periferal dokulara geçer. Kan glukoz seviyeleri yükseldiği zaman, karaciğer glikojen depolarını tekrar tamamlar. Glukozun aşırısı yağ üretimine gider.
Geç Dönem Açlık: Uzamış Açlıkta Metabolik Adaptasyon ve Beyine Yakıt Sağlanması: Bir gecelik açlıktan sonra karaciğer glikojenin tümü ve kas glikojeninin çoğu kullanılmıştır. 24 h içinde kan glukozu düşmeye başlar. Glukagon sekresyonu uyarılır. Bunlar trigliseridlerin mobilizasyon sinyalleridir, Artmış lipolizle yağ asitlerinden üretilen Asetil-CoA’dan karaciğerde keton cisimleri sentezlenir. Açlıktan 1-2 gün sonra kanda keton cisimleri artar, başta beyin tarafından glukoz yerine kullanılmaya başlar. Depolanmış karbohidratların tüketilmesinden sonra proteinler glukoneogenez aracılığı ile glukojenik aminoasitlerden üretilen önemli bir glukoz kaynağı haline gelir.
