Antik Hindistan Ekonomisi ; Antik Hindistan – ilk dünya uygarlıklarına aittir. Burada insan yerleşimi (arkeologların şehadetine göre) taş döneminden başlanıyor. Tunç kültürüne ait olan eşyalar Hint nehrinin kıyısında (3 bin yıl m. ö.) ortaya çıkartılmıştır. Kabul edilir ki, en antik sınıflı toplum m. ö. 3. binyılın ikinci yarısından 2. binyılın ilk yarısına kadar mevcut olmuştur.
Antik Hindistan tarihi aşağıdaki dönemlere ayrılır:
1. Antik (Hint, Harrapa) uygarlıklar – m. ö. XXII-XVIII yüzyıllar. İlk kentlerin, ilkin devlet oluşumlarının ortaya çıkması;
2. “Vedi” dönemi – m. ö. II binyılın sonu – I binyılın ortalarına kadar:
a) Erken dönem – m. ö. XIII-X yüzyıllar, Ari boylarının Kuzey Hindistan’da yerleşimi;
b) Son dönem – m. ö. IX-VI yüzyıllar; Sosyal ve siyasi sınıflanma, Ganj nehri havzasında ilk devletlerin kurulması;
3. “Buddha” dönemi – m. ö. VI-III asırlar; Budizm’in oluşması ve yayılması; şehirleşme süreci ve ilk büyük devletin – Mauri devletinin kurulması;
4. “Klasik dönem” – m. ö. II – m. s. V asırlar; Antik Hint uygarlığı, Güney Asya’nın kültürü ve sosyal yapının kendine özgü özelliklerinin oluşması.
Güney Asya – antik dünyanın farklı özelliklere sahip bir bölgesi olmuştur. Öyle ki, burada gelişimin varisliyi, sosyal ilişkiler ve kültürde kararlılık esas gerekli şartlar gibi ortaya çıkmaktadır. Antik Hindistan uygarlığına ilişkin düşüncelerde oybirliği yoktur. Bir grup araştırmacılar hesap ediyorlar ki, Hint uygarlığı dışarıdan, ari aşiretleri tarafından getirildi Bazıları onun Sümer tabanlı olduğunu gösteriyorlar.
Arkeolog R. Geyne-Gelden ise yazıyor ki, Hindistan’da uygarlık ansızın meydana çıktı. Öyle ki, onun önceki gelişiminin izleri bulunamamıştır. Aynı zamanda, Hint uygarlığının yerel kökenli olduğunu belirten araştırmacılar da vardır. Kabul edilir ki, Hint uygarlığı eskiliğine göre iki nehir arası ve Mısır’dan sonra üçüncüdür. Antik Hindistan’ın en büyük şehirlerinde (ticaret, işçilik ve idari yönetim şehirlerde toplanmıştır) yüz binlere kadar insan yaşıyordu. Bu şehirlerin temel özellikleri şunlardır:
1. Şehirler ikiye – “Yukarı” ve “Aşağı” ya – bölünürdü ki, bu kısımlar arasında gidiş-geliş sınırlandırılmıştır. “Yukarı” da asilzadeler vb., “Aşağı” da ise nüfusun temel bölümü yerleşmişti;
2. Kentin yerleşim bölümü dikdörtgen biçiminde kurulmuştur;
3. Sosyal depolar ve tahıl ambarları şehirlerde bulunuyordu;
4. İnşaat ciddi plan temelinde yapılıyordu. Örneğin, ana sokakların genişliği 10 metre götürülürdü;
5. Çiftçiler ve hayvan besleyiciler topluluk şeklinde şehir duvarlarının dışında, köyde yerleşiyorlardı;
6. Tuğla – temel yapı taşı idi;
7. Su kaynağı ve kanalizasyon sistemi mevcut olmuştur.
Antik Hindistan’ın ekonomisinde esaslı ilerlemeler Mauri devletinin kurulduğu andan gözlenmeye başlanmıştır. Tarım (pirinç, tahıl, arpa) yüksek düzeye ulaşmış, hayvancılık ise yardımcı alan gibi gelişmekte idi. Aynı zamanda, bağcılık ve sebzecilik da hayli ilerlemiştir.
Bazı yerlerde yapay sulama sistemi başarıyla kullanılıyordu. Yılda iki kez ürün almak olağan hale dönüşmüştür.
Antik dönemden başlayarak ortaçağa kadar Antik Hindistan’da işçilik durmadan gelişmiş, temel ürünleri, özellikle pamuk parça diğer ülkelere ihraç edilmeye başlanmıştır. Aynı zamanda, Hint işçileri demir işlemede de büyük başarılar kazanmışlardır.
İşçilik büyük çoğunluk şehirlerde mevcut olmuş ve genelde devlet ihtiyaçlarının yanı sıra elit tabakanın gösteriş ürünlerine olan ihtiyacını ödemekle uğraşmaktaydı.
Ekonominin doğal şeklinin hakim olmasına rağmen ticaret gelişmekte devam ediyordu. Ticaretin temel objesi gösteriş eşyaları olmuş ve esasen kervan ticareti biçiminde yapılmıştır.
Ticaret ilişkilerinde suyolları, özellikle, Gang nehri eşsiz rol oynamaya başlamıştır. Antik Hindistan’ın diğer ülkelerle (Mezopotamya, Mısır, İran, Orta Asya vb.) ticari ilişkiler vardı.
Ticaretin gelişmesi demir paraların oluşmasına yol actı. Henüz m. ö. I binyılda bakır kırıkları gümüş ve altın (belirli tartıda) para gibi kullanılıyordu. M. ö. V-IV yüzyıllarda karşapana veya dkarana denilen gümüş paralar ortaya çıktı. Bununla birlikte, ürünlerin basit şekilde değişimi ticaretin önemli biçimi gibi kalmakta idi.
Söz konusu dönemde ticaret işlemleri devlet tarafından ciddi şekilde kontrol altına alınmıştır. Piyasada kilo ve ölçülerin doğruluğu özel memurlar tarafından kontrol edilmekteydi. Kalitesiz ürün satışı veya dolandırıcılık cezalandırılıyordu. Cezalar genelde para cezası şeklinde olmakta idi. Hatta Çar’ın kendisi de ticaretle uğraşıyordu. Bazı ürünlerin ticareti (dağ- maden ürünleri, tuz, alkollü içecekler) Çar’ın tekelinde idi.
Antik Hindistan’ın siyasi ve sosyal yapısı hakkındaki düşünceler sadece tahminlere dayanmaktadır. Bir yandan, birim kilo ve ölçü sistemlerinin olması, inşaatın benzer ilkelerinin uygulanması, yazının bulunuşu tüm arazi genelinde yönetimin mevcut olması izlenimini yaratmaktadır. Diğer taraftan, bu yönetimin nasıl ve nereden yapıldığı belli değildir. Bazı araştırmacılar toplumun kölelik ilkeleri ile yönetildiğini, diğerleri Antik Mezopotamya ile benzerliği, üçüncü grup yazarlar ise cumhuriyet yapısının olduğunu vurgulamaktadırlar. Genellikle, Hint uygarlığının temel özelliklerine aşağıdakiler ait edilmektedir:
1. Dini-rahipler sistemin egemenliği;
2. Belli ayrıcalıklara sahip sosyal-siyasi grubun zamanla oturuşması;
3. Güçsüz ve kısa vadeli devlet oluşumlarının avantaj teşkil etmesi;
4. Varna-Kast sistemi; “Varna” – tür, derece, renk demektir ve toplumun
temel sosyal sınıflarının birbirinden ayrılmasında kullanılmaktadır.
Toplumun birbirine karşı pozisyonda olan sınıflara bölünmesi kaçınılmazdır. Varna sistemi
zamanla dağılmadı, tam tersine daha da gelişerek kast sistemine dönüştü. Bu
sistem modern Hindistan da bugün de mevcuttur.
HACIYEV, Ş., & BAYRAMOV, E. (2013). Dünya Ekonomi̇si̇ni̇n Tarihi. Ankara: Gazi Kitabevi.
